Dr. Mehmet SARI MAKALE

Hepairin Sodyum ve %0,9 NaCI Zemininde Islak Kupa Terapisi Tekniği ve Örnek Vaka Serisi ile Kontrol Grubunun Tetik Noktalar Üzerinde Semptomları Giderici Etkisinin Araştırılması
Dr. Mehmet SARI
METEPOL Sağlık Hizmetleri,10800 Dursunbey Balıkesir
ÖZET
Islak kupa terapisi olarak bilinen hacamat işleminde epidermal kesilerin oluşturulup negatif basınca maruz bırakıldığı aşamada kesi alanlarında pıhtılaşmanın başlamasının önlenmesi ve kupalama süresi boyunca hacamatın filtrasyon , endotelial etkilerileri gibi etkilerini arttırmak amacıyla hepairin sodyum ve %0,9 NaCI zemininde ıslak kupa terapisi tekniği tasarlanmış ve 25-36 yaşları arasında erkek 22 hastada 3 aktif tetik noktaya uygulanmıştır. Kontrol grubu olarak 25-36 yaşları arasında 22 erkek hastaya da CPC yöntemi ile 3 aktif tetik noktalarına hacamat işlemi uygulanmıştır. Araştırmamız sonucunda yara iyileşmesi açısından her iki grup arasında bir fark gözlemlenmemiştir. Ancak semptomların gerilemesi açısından hepairin sodyum ve %0,9 NaCI zemininde zeminde yapılan hacamat tekniği daha anlamlı bulunmuştur.(p>0.05)
GİRİŞ
Kupa terapileri olarak bilinen geleneksel tedavi yöntemlerine (GTY) insanlık tarihindeki tıbbi uygulamalarda sıkça rastlanmaktadır. Günümüzde ise modern tıp araştırmacılarının ilgisini çeken kupa terapileri ve tedavi etkinlikleri sıkça araştırma konusu yapılmaktadır.
Kupa terapileri temel olarak 3 başlık altında incelenir.
1. Kuru Kupa Trapileri
2. Islak Kupa Terapileri
3. Herbal Kupa Terapileri
Kuru ve Herbal kupa terapileri Geleneksel Çin Tıbbı’nda sıkça uygulama alanı bulmaktadır. Islak kupa terapileri ise diğerlerine göre tedavi edici olarak daha çok kullanılmaktadır. Islak kupa terapisi İslamiyet’te sünnet bir işlemdir ve peygamber efendimiz Hz. Muhammed (s.a.s)’ in yaptırılmasını önerdiği bir sağlık işlemidir.
Islak kupa terapileri dilimizde “hacamat” olarak anılmaktadır. Teknik olarak hacamat , cildin kan damarı içermeyen epidermis tabakasının maksimum 5mm boyunda aralıklı cilt insizyonları oluşturulup bu alanların belirli bir süre negatif basınca tabi tutulması işlemidir. Konu ile ilgili literatür taramalarında ıslak kupa terapisinin teknik olarak 2 şekilde uygulandığı görülmektedir.
1. Cupping Puncture Cupping (kupala – kesi – kupala) – CPC
2. PC (kesi- kupala) – PC
Yapılan araştırmalarda CPC yönteminin hasta ergonomisi ve hacamatın etkinliği açısından daha iyi olduğu gösterilmiştir.
Hacamat işleminin vücuttaki etkinliği 6 ana madde ile tanımlanabilir.
1. Filtrasyon fonksiyonu
2. İmmün sistem üzerine etkisi
3. Antiinflamatuar etkisi
4. Endotelial etkisi
5. Endokrin sistem üzerine etkisi
6. Kas – sinir kavşak etkisi
7. Lokal anestezik etkisi
Hacamatın fiziksel etki mekanizmaları ve arkadaşları tarafından yılında isimli makalede yayınlanmıştır. Mahmoud HS ve ekibi hacamatın filtrasyon etkisini açıkladıkları makalelerinde Taibah Teorisi adı altında bir mekanizma önermişlerdir. Sonradan kupa kanı üzerine yapılan araştırmalarda Taibah Teorisini destekler sonuçlar vermiştir.(3)
Ancak hacamatın tedavi edici en belirgin etkilerinin otoimmün hastalıklarda görülmesi araştırmaları immün sistem üzerine etkilerine yöneltmiştir. Imran Ahmad Malika ve ekibi psöriazisli hastalarda yaptıkları araştırmalarda cilt lezyonlarının belirgin hızda azaldığı ve atak süresinin uzadığını göstermişlerdir. (2)
Ayrıca hacamat tedavisinin etki süresi üzerine yapılan araştırmalardan en dikkat çekicisi ise Hekmatpou ve ekibinin 110 KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) hastası üzerine yaptığı araştırmadır. Hastaların hacamat öncesi ve hemen sonrası arterial SPO2 düzeyleri karşılaştırılmış fakat anlamlı bir sonuç bulunmamıştır. İşlem sonrası 6 ve 12.saatlerde ise arterial SPO2 ortalamalarının %88’den %94’lere kadar yükseldiği ve hastaların solunum sıkıntılarında belirgin rahatlama olduğu gösterilmiştir. Bu araştırma ile hacamatın kısa vadeli
etkilerinden çok uzun vadeli etkilerinin olduğu yönünde bir kanaat oluşturmuştur. (1)
Cildin epidermis tabakasında oluşturulan minimal insizyonların belirli süre negatif basınç altında tutulması immün sistemin uyarılmasına neden olmaktadır. Hacamatın immün sistem üzerine etkisi ve diğer mekanizmaları göz önüne alındığında günümüz tıbbında hem koruyucu tıp hem de tedaviye yardımcı tıp uygulaması olarak kullanılabileceğini göstermektedir.
MATERYAL ve METOD
Hastalara yapılacak işlem ve komplikasyonları hakkında bilgi verilmiş ve verilerin bir araştırmada kullanılacağı konusunda yazılı onam alınmıştır.
500 cc 0.9 NACI steril çözeltisi içerisine 25.000 IU/5ml sodyum heparin içeren Nevparin (Mustafa Nevzat İlaç San.) ampul eklenmiştir.
Tekniğimizde 2-3-4-5-6-7 numara plastik kubbe tarzında siboblu kupalar kullanılmıştır.
Hacamat tekniği olarak CPC tekniği kullanılmıştır.
25-36 yaşları arasında trigger noktalarından en az 3 tanesi aktif olan 22 hastaya söz konusu trigger noktalarına CPC yöntemi temel alınarak heparin sodyum içeren çözeltiden ortalama 3-4cc/kupa oranında kullanılarak hacamat uygulanmıştır. Hastaların trigger noktaları sırt bölgesinde olduğu için heparinize sıvının insizyon alanına temas etmesi açısından hastalar yatay pozisyonda işleme alınmıştır. İşlemden hemen sonra 6.saatte,12.saatte ,24 saat ve 14 gün sonrasında tedavi değerlendirme anketi hastalara telefonla ulaşılarak doldurulmuştur.
Kontrol grubu olarak 25-36 yaşları arasında 22 hastaya CPC yöntemi ile en az 3 aktif trigger noktası olan hastaya 1 seans hacamat uygulanmıştır. İşlemden hemen sonra 6.saatte,12.saatte ,24 saat ve 14 gün sonrasında tedavi değerlendirme anketi hastalara telefonla ulaşılarak doldurulmuştur.
Heparinize sıvı zemininde CPC yöntemi ile hacamat uygulanan grup ile sadece CPC yöntemi uygulanan grup istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır.
TEDAVİ DEĞERLENDİRME ANKETİ
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
*Hacamat yaralarınız tam anlamıyla (hiç iz kalmadan) iyileşti mi?
*14. Gün soruldu.
SONUÇLAR
Kontrol ve deney grubundaki hastalara hacamat işlemi bitiminde, sonrasındaki 6,12 ve 24. Saatlerde temel 2 soruldu. 14.gün de ise hastalara 3.soru soruldu.
Soru 1 : Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
Soru 2: Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
Soru 3 : Hacamat yaralarınız tam anlamıyla (hiç iz kalmadan) iyileşti mi?
KONTROL GRUBU SONUÇLARI – CPC YÖNTEMİ
1. Hacamat seansından hemen sonra yapılan anket sonuçları
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
9
13
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
0
22
2. Hacamat seansından 6 saat sonra yapılan anket sonuçları
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
7
15
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
4
18
3. Hacamat seansından 12 saat sonra yapılan anket sonuçları
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
10
12
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
6
16
4. Hacamat seansından 24 saat sonra yapılan anket sonuçları
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
10
12
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
6
16
5. Hacamat seansından 14 gün sonra yapılan anket sonuçları
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
12
10
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
0
22
*Hacamat yaralarınız tam anlamıyla (hiç iz kalmadan) iyileşti mi?
20
2
DENEY GRUBU SONUÇLARI – Sodyum Heparin + %0.9 NACI çözeltisi zeminide CPC YÖNTEMİ
1. Hacamat seansından hemen sonra yapılan anket sonuçları
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
10
12
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
0
22
2. Hacamat seansından 6 saat sonra yapılan anket sonuçları
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
14
8
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
0
22
3. Hacamat seansından 12 saat sonra yapılan anket sonuçları
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
14
8
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
3
19
4. Hacamat seansından 24 saat sonra yapılan anket sonuçları
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
16
6
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
4
18
5. Hacamat seansından 14 gün sonra yapılan anket sonuçları
SORU
EVET
HAYIR
Hacamat yapılan ağrılı bölgelerinizde ağrınızda azalma oldu mu?
17
5
Hacamat sonrası herhangi bir yan etki oluştu mu?
0
18
*Hacamat yaralarınız tam anlamıyla (hiç iz kalmadan) iyileşti mi?
21
1
Sonuçlar istatistiksel olarak ki-kare testi ile değerlendirildi ve karşılaştırmalar anlamlı – anlamsız şeklinde ifade edildi.
Sorular
Hemen Sonra
6. saat
12. saat
24. saat
14.gün
Soru 1
p<0.05
p>0.05
p>0.05
p>0.05
p>0.05
Soru 2
p<0.05
p<0.05
p<0.05
p<0.05
p<0.05
Soru 3
p<0.05
Tablo : Sonuçların değerlendirilmesi
Hacamat sonrası her iki yöntem arasında yara iyileşmesi ve komplikasyon gelişmesi açısından anlamlı bir fark görülmemiştir.
Hacamat uygulaması sonrası ağrı hissi konusunda her iki grup arasında anlamlı bir fark görülmemiştir.
Hacamat uygulaması sonrasındaki 6-12-24.saat sonrasında CPC-Heparinize zeminde yapılan grupta kontrol grubuna göre ağrı hissi konusunda anlamlı bir azalma olmuştur. (p<0.05)
TARTIŞMA
Hacamatın etkilerini;
 Kısa süreli etkileri
 Orta vade etkileri
 Uzun süreli etkileri
Olarak 3 ana başlıkta inceleyebiliriz.
Araştırmamızda kullandığımız yöntemde epidermal kesi yüzeylerinin kupalanma süresi boyunca pıhtılaşmamasını sodyum heparinli çözelti ile sağladık. Bu yöntem ile yapılan hacamat seanslarının orta ve uzun vadede ağrı hissini azaltıcı etkisinin daha çok olduğunu gördük. Ancak hacamatın tıbbi prosedürleri ve yöntemleri konusunda birçok araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
KAYNAKLAR
1. Hekmatpou D, Moeini L, Haji-Nadali S. The effectiveness of wet cupping vs. venesection on arterial O2 saturation level of cigarette smokers: A randomized controlled clinical trial. Pak J Med Sci 2013;29(6):1349-1353.
2. Imran Ahmad Malika, , Sohail Akhterb, Mohammad Amjad Kamala, Treatment of psoriasis by using Hijamah: A case report , Saudi Journal of Biological Sciences Volume 22, Issue 1, January 2015, Pages 117–121
3. Mahmoud HS, Abou-El-Naga M, Omar NAA, El-Ghazzawy HA, Fathy YM, et al. (2013) Anatomical Sites for Practicing Wet Cupping Therapy (Al- Hijamah): In Light of Modern Medicine and Prophetic Medicine. Altern Integr Med 2: 138. doi: 10.4172/2327-5162.1000138